عمومی

به نام خدا


اشک چشم و گریه در اسلام

1- چشم در برابر انواع مختلف تحریکات با جاری کردن اشک، سلامت خود را تامین می کند.
2- در میان انواع تحریکات، برخی گفته اند، غم و اندوه باعث تولید موادی در بدن می شود که با اشک از بدن خارج می شوند و موجب می شود آدمی، احساس آرامش کند. لذا توصیه شده حتماً غم و اندوه خود را با گریستن در خلوت، از وجودتان خارج کنید. اما باید توجه کرد که گریه در مقابل اطرافیان، موجب تشدید غم و اندوه آنان می شود.

مطابق آیه 84 یوسف، حضرت یعقوب (ع)، اندوه خود را فرو می برده (و آشکار نمی کرده). در این آیه صحبتی از گریه نفرموده ولی مفسرین نوشته اند سفیدی چشمان یعقوب ناشی از گریه (البته در خلوت) بوده است.
وَتَوَلَّى? عَنْهُمْ وَقَالَ یَا أَسَفَى? عَلَى? یُوسُفَ وَابْیَضَّتْ عَیْنَاهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ کَظِیمٌ. و از آنان  روى گردانید و گفت اى دریغ بر یوسف و در حالى که اندوه خود را فرو مى خورد چشمانش از اندوه سپید شد(یوسف84)

خطبه 235 نهج البلاغه (ترجمه شهیدی) :
از سخنان حضرت علی (ع) هنگام غسل و کفن پیامبر گرامی اسلام (ص) : ... و اگر نه این است که به شکیبایی امر فرمودی، و از بیتابی نهی نمودی، اشک دیده را با گریستن بر تو به پایان می رساندیم. و درد همچنان بی درمان می ماند، و رنج و اندوه، هم سوگند جان، و  این زاری و بیقراری در فقدان تو اندک است، لیکن مرگ را باز نتوان گرداند، و نه کس را از آن توان رهاند.، پدر و مادرم فدایت، ما را در پیشگاه پروردگارت به یاد آر و در خاطر خود نگاه دار.

3- نوع دیگری از گریستن، گریه ای است که در خلوت و در برابر معبود هنگام عبادت و طلب عفو از خداوند صورت می گیرد. این گریه نوعی شادی و شعف، توام با امید به دنبال دارد.
... الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى? ذَ?لِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ ... کسانى را  که گفتند ما نصرانى هستیم نزدیکترین مردم در دوستى با مؤمنان خواهى یافت زیرا برخى از آنان دانشمندان و رهبانانى اند که تکبر نمى ورزند(مائده82)
 وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى? أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ یَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ
و چون آنچه را به سوى این پیامبر نازل شده بشنوند مى بینى بر اثر آن حقیقتى که شناخته اند اشک از چشمهایشان سرازیر مى شود مى گویند پروردگارا ما ایمان آورده ایم پس ما را در زمره گواهان بنویس(مائده83)

4- نوع دیگری از گریستن، گریه ای است که آدمی تلاش می کند برای اظهار محبت به کسانی که دچار مصیبتی شده اند انجام دهد تا با اظهار همدردی از آلام همنوع خود بکاهد و به آنها دلگرمی بدهد. این نوع گریه، گاهی از سر علاقه و اشتیاق صورت می گیرد.
 وَلَا عَلَى الَّذِینَ إِذَا مَا أَتَوْکَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَا أَجِدُ مَا أَحْمِلُکُمْ عَلَیْهِ تَوَلَّوا وَّأَعْیُنُهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلَّا یَجِدُوا مَا یُنفِقُونَ
و [نیز] گناهى نیست بر کسانى که چون پیش تو آمدند تا سوارشان کنى [و] گفتى چیزى  پیدا نمى کنم تا بر آن سوارتان کنم برگشتند و در اثر اندوه از چشمانشان اشک فرو مى ریخت که [چرا] چیزى نمى یابند تا [در راه جهاد] خرج کنند(توبه92)

در مواقعی که به کسی مصیبتی وارد شده باید توجه نمود که جهت اظهار همدردی در گریستن زیاده روی نشود و با صحبت های آرامش بخش، مصیبت زده را به آرامش دعوت کرد.

5- نوع دیگری از گریستن، گریه ای است که شیعیان در مراسم عزاداری به نمایش می گذارند. در اینگونه مراسم همواره تلاش شده و می شود که بین ائمه (ع) و شیعیان یک رابطه عاطفی و عاشقانه برقرار شود تا با اهداف ذیل استمرار و تداوم داشته باشد.
الف: ابراز هویت
ب: اعتراض به حاکمان
پ: وحدت و همدلی
ت: دفاع از مظلوم
ث : حفظ شعائر
ج : ظلم ستیزی

پیامبر اسلام (ص) فرموده اند: خیر الامور اوسطها. بنابراین اگر در کمیت و کیفیت مراسم عزاداری و گریه و زاری زیاده روی بشود، از تاثیر گذاری آن کاسته می شود.
 مهمترین چالشی که فراروی هر نوع رسم، آداب و سنن اجتماعی وجود دارد، تغییر، انحراف و خروج از مسیر اصلی است. لذا رسوم به ویژه رسوم مذهبی، باید دائماً توسط فرهیختگان، هدایت، کنترل و رهبری شود که هدف اصلی نهضت  عاشورا فراموش نشود.
 روایات ساختگی در این خصوص کم نیستند. بنابراین باید با افزایش آگاهی، از آمیختن خرافات و دروغ به اینگونه مراسم، ممانعت به عمل آید.

کلمات کلیدی :