عمومی

به نام خدا    

دیدگاه های تعدادی از محققین، علما، فقها و مجتهدین درباره جلال الدین محمد بلخی، مولوی (ره) 

مقاله ی زیر حاصل تحقیق و بررسی در فضای مجازی است که در آن چکیده ی دیدگاه های 20 نفر از صاحب‌نظران درج گردیده. سپس یک بررسی اجمالی روی کلّیت مسئله صورت گرفته و در آخر دیدگاه علامه جعفری، مولوی شناس معاصر، آورده شده است.  

احدی 21-04-96

?? آیت الله بروجردی : خیلی با مثنوی سر و کار داشتم. مشغول مطالعه بودم که ناگهان صدایی شنیدم که :«این مرد راه را گم کرده است». سرتاسر کوچه را نگاه کردم، هیچ متکلمی ندیدم.        

?? آیت الله وحید خراسانی : عرفان (همه ی مولوی)، فلسفه (همه ی اسفار)، از اول مفهوم وجود تا آخر مباحث طبیعیات همه شان پیش من است. اما همه اش کشک است.     

?? آیت الله صافی گلپایگانی : با لحنی خاص، به کشک توهین شده است. محی الدین عربی، بایزد بسطامی، حسین بن منصور حلاّج و مولوی، اکثراً دارای انحرافات فکری و عقیدتی و روشهای خرافی می باشند و سخنانی دارند که با نصوص قرآن مجید و احادیث شریفه مخالفت دارد.        

?? آیت الله سید محمد باقر شیرازی : افرادی که به نظر بسیاری از بزرگان دین، محکوم به کفر می باشند نباید برای آنها مجلس بزرگداشت گرفته شود. کسانی مثل بایزید بسطامی، منصور حلاج، مولوی و ابن عربی و امثال آنها اگر چه بعضاً مطالب حقی گفته باشند.  

?? آیت الله مکارم شیرازی : مولوی شاعر زبردستی بوده و مطالب عرفانی در مثنوی او فراوان است ولی عقیده صوفی گری داشت و نمی توان به همه گفته های او اعتماد کرد.        

?? آیت الله العظمی سید عزالدین زنجانی : ایشان اعتقاد به اهل بیت (ع) ندارند و مطالبی بسیار بسیار بد و زننده دارند. مولوی علیرغم عقائد نادرستش، حرف های خوبی هم دارد.        

آدرس نظرات فوق : http://orafaa.com/sarab-erfan/aref-kazeb/molavi        

?? آیت الله نوری همدانی : کتاب شعر مولوی از نظر ادب و تمثیل قابل استفاده است، ولی در این کتاب انحرافات بسیاری وجود دارد که با اصول و عقاید ما همخوانی ندارد.        

?? آیت الله حق شناس (ره) : آخر انسان قرآن را کنار بگذارد مثنوی را بخواند؟!        

?? آیت الله مرعشی نجفی (ع) : پس از توضیحات مبسوط در آخر فرموده اند : خداوند ما و شما را از فریب کاریهای بافندگان عرفان و فلسفه و تصوف حفظ کند. البته ایشان به نام چند نفر اشاره کرده اند ولی نام مولوی را مشخصاً نبرده اند.        

?? علامه امینی (ره) صاحب الغدیر : ولله صد سال شراب بخوری خدا می گذرد ولی از این جمله مولوی نمی گذرد :  وَ هُوَ اُصولُ اُصولِ اُصولِ الدّینِ فی کَشْفِ ...         

?? حجت الاسلام سید مهدی میر باقری : با این قرائت از اسلام و تفسیر از توحید، صف قتال، مبارزه و درگیری از دل آن بیرون نمی آید! این نوع قرائت از اسلام بصیرت سوز است. این نوع اسلام، همان اسلام آمریکایی است.         

آدرس نظرات فوق : http://www.ayehayeentezar.com/thread27155.html        

?? امام خمینی (ره) : من از کسانی که مخالفت‌هایی می‌کنند می‌خواهم درباره حرف این مرد بزرگ بیاندیشند. کثیرى از ناس، شعر مثنوى را جبر مى‏ دانند و حال آنکه مخالف با جبر است و علت آن این است که آقایان معناى جبر را نمی دانند. چنانکه مرحوم حاجى (حکیم حاج ملا هادی سبزواری) نیز در شرح خود بر مثنوى نتوانسته مرام مولوى را برساند؛ زیرا حکیمى قول عارفى را بیان نموده بدون اینکه حظ وافر از قریحه عرفانى داشته باشد.      

http://www.jamaran.ir        

?? آیت الله خامنه ای و 

?? استاد شهید مطهری : یک وقتی مرحوم آقای مطهری از من پرسیدند نظر شما راجع به مثنوی چیست، گفتم به نظر من مثنوی همین است که خودش گفته: وَ هُوَ اُصولُ اُصولِ اُصولِ الدّینِ فی کَشْفِ ... ایشان گفت کاملاً درست است، من هم عقیده‌ام همین است.      

http://farsi.khamenei.ir/memory-content?id=22599        

?? آیت الله گرامی : مولوی جهات مثبت و منفی دارند، از جهات مثبتش استفاده کنید.      

http://aramesheabadi.persianblog.ir/post/400/        

?? علامه حسن زاده آملی : اینها از مفاخر علم، ادبیّات، فرهنگ و شعر و شاعری هستند و بزرگانی هستند که نوعاً معارف قرآنی و مضامین عرفانی و نکات و مدارج انسانی را در سیر و سلوک، اعتلا و ارتقای انسان به نظم درآورده‌اند. امثال حافظ و مولوی، عالم به تمام علوم از قبیل فقه، اصول، حدیث، فلسفه بوده اند.        

?? آیت الله جوادی آملی : عارف بزرگواری چون ملاّی رومی از شاگردان بنام شمس تبریزی است که او از معاصران شارح فصوص، مرحوم محقّق ملاّ عبد الرزاق کاشانی است و آنها هر دو از بزرگانی هستند که از طریق صدر الدین قونوی از تعلیمات ابن عربی بهره برده‌اند.         

آدرس

دیدگاه های فوق : http://www.welayatnet.com/fa/news/65032 

?? دکتر سروش : مثنوی، قرآن به زبان فارسی است. http://www.ebnearabi.com/9706      

?? استاد جلال الدین همایی (ره) : فوائد نکات و دقایق علمى و ادبى و فلسفى و عرفانى که در مثنوى شریف درج شده به عقید? من نامحدود و نامحصور است؛ ومانند قرآن هفت بطن دارد. اگر درصدد جمع ‌آورى هم? آن فوائد و رشحات فکرى بودم، مثنوى هفتاد من کاغذ مى‌شد. http://ketabnak.com/book/51618     

و امّا چند نکته ی قابل تامل :        

1. شخصیت های علمی بسیاری در دنیا با زبان های مختلف بوده و هستند که به عشقِ مطالعه ی آثار مولوی، زبان فارسی را فرا گرفته اند. در این بین تعدادی هم تحت تاثیر مولوی مسلمان شده اند. 

2. اختلاف نظر، امری طبیعی است ولی آنچه که حائز اهمیت است، نوع و شکل اظهار نظر است. در این میان برخی شخصیت ها در مخالفت با مولوی، مواضع تندی از خود نشان داده اند. برخی بر این باورند که مولوی، به امامت ائمه معصومین (ع) اعتقاد نداشته است.  

3. تعصب در دیانت و مذهب، به ویژه برای کسی که سال ها در حوزه دین کار کرده، امری بدیهی است. اما اندیشمندان دینی، در ارائه دیدگاه خود باید جامع نگر باشند. چنانچه قرآن کریم فرموده است : الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَ?ئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَ?ئِکَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ. کسانیکه به سخن گوش فرا مى دهند و بهترین آن را تبعیت می کنند، آنها هدایت یافته و صاحبان خرد هستند. (زمر 18)  

4. آنچه که در ادعیه و مناجات ائمه معصومین (ع) و روایات شان، بیش از هر چیز خودنمایی می کند، معرفت خدای تعالی و قرب به اوست. یقیناً مولوی از وجود پر برکت آنها بی بهره نبوده اند. نگاه متفاوت برخی فقهای شیعه به آیات قتال و واقعه عاشورا موجب اعتراض  آنها به مولوی شده است. در پاسخ باید گفت : اولاً در اسلام، قتال، نه هدف است و نه کُنِش. بلکه یک واکنش است آنهم نه برای همیشه و در همه جا، بلکه در مواقعی که هیچ راهکاری جوابگو نباشد. در هیچ جنگی پیامبر گرامی اسلام(ص) آغازگر جنگ نبودند. ثانیاً در روایات اثری از حرکت امام حسین(ع) به قصد قتال دیده نمی شود، بلکه او را مجبور به جنگ کردند، بسیار نصیحت فرمودند، ولی موثر واقع نشد. هر چند که مانند پدر گرامی اش، هر آن آماده نوشیدن شهد شهادت بودند.

حضرت علی(ع)، علیرغم محرز شدن فساد در حکومت عثمان، نه تنها دست به شمشیر نبردند بلکه مانع خلیفه کُشیِ بدون محاکمه شدند. اگر قرار بود، امام علی(ع) دست به شمشیر شوند، این کار را در زمان ابوبکر انجام می دادند. در مرام امام(ع) نیست که با روش سلاطین (یعنی قتال) به قدرت برسد، حتی اگر به قدر کافی، یارانش جمع شوند. امامت و ولایت معنوی، امری الهی است اما در نگاه امام علی (ع)، زمانی خلافت مشروعیت دارد که مردم به درک کافی جهت انتخاب امام برای خلافت برسند. ائمه (ع) «کُلُّهم نورٌ واحدٌ» هستند. لذا اینکه چرا از مدرسه مولوی، صف قتال بیرون نمی آید، ایراد نابجایی است.

5. مولوی (ره) سه شخصیت را در حد اعلا ستوده است. پیامبر گرامی اسلام (ص)، شمس و امام علی (ع). او هیچ یک از خلفای صدر اسلام را به اندازه امام علی (ع) نستوده است. اما اینکه چرا این شخصیت بزرگ اسلامی، به امامت و ولایت معنوی امام علی (ع) و فرزندانش تا امام مهدی (عج) اشاره ای نکرده، محل اشکال است و قضاوت در این باره کار دشواری است. اما او، منزلت امام حسین (ع) را فراموش نکرده است. سید سلمان صفوی، استاد دانشگاه لندن مقاله ای دارند به نام امام حسین (ع) از نگاه مولوی که بسیار خواندنی است. لینک http://tabnak.ir/pages/?cid=4814   

??  یکی از ده ها اثر ارزنده ی علامه محمد تقی جعفری (ره)  "تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی" است که در 15 جلد منتشر شده است. نظر ایشان، به عنوان یک مولوی شناس معاصر، بسیار شنیدنی است. به مدت 32 دقیقه، حتماً ببینید ، با دقت گوش کنید و خودتان قضاوت کنید. 

http://www.aparat.com/v/3QHe4

خداوند بر درجات شهید احمدرضا احدی (پسرعمویم) بیافزاید، علت اهتمام بنده به نوشتن این مقاله، یاد و خاطره ی آن شهید عزیز بود که در معنویت و عرفان به درجات بالایی رسیدند، چندی پیش یکی از دوستانش در جلسه رونمایی از کتاب روایی "بگو ببارد باران" که درباره ایشان نوشته شده است فرمودند: شهید احدی در سن حدود 17 سالگی به من توصیه کردند، فلانی، کتاب لقاء الله را بخوانید.  

روحش شاد، یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.

رساله لقاء الله یا سیر و سلوک، اثر ارزنده ی آیت الله ملکی تبریزی از شاگردان

معروف عارف نامى آخوند ملاحسینقلى همدانى و استاد امام خمینى (ره) است. این عارف بزرگ یکى از برجستگان و نخبگان عرصه عرفان نظرى و عملى قرن اخیر است.  

احمدحسین احدی 21-04-96 

کلمات کلیدی :